Nastolatek u psychologa – wywiad z Karoliną Romanowicz-Trocińską, psychoterapeutką WeTalk

Z jakimi problemami nastolatkowie zgłaszają się najczęściej do psychologa? 

Zwykle są to kryzysy wpisane w etap dojrzewania: poszukiwanie sensu życia, tożsamości, odpowiedzi na wiele ważnych dla nich pytań. Młodzież, poszukuje wsparcia w różnych kryzysach i kontaktu z osobą, która może objaśnić im skomplikowaną rzeczywistość. Często brak młodym ludziom wsparcia rodziców, nauczycieli czy mentorów. Stąd istotna jest pomoc kogoś, komu mogą zaufać i kto ich wysłucha.

Z większych trudności pojawiają się obniżenia nastroju, myśli samobójcze, zaburzenia lękowe i towarzyszące im somatyzacje. Często są to też problemy szkolne, z komunikacją czy zawody miłosne…

Poszukiwanie swojej seksualności?

Oczywiście. Dotykamy, przecież problemów nastolatków, którzy w wielu sytuacjach życiowych są już traktowane jak osoby dorosłe. Które tymi tematami się żywo interesują, dyskutują o nich, a czasami prowadzą już własne życie seksualne. Tu potrzebne jest bardzo płynne i elastyczne podejście. Właściwe wyczucie sytuacji. Dziś wielu nastolatków poszukuje swojej seksualności i jej rozumienia. To częste tematy, z którym zgłaszają się do psychologa.

A wpływ nowych mediów – czy to ma przełożenie na problemy młodzieży, które wymagają konsultacji?

To szeroki temat, który dotyka też kwestii uzależnień i współuzależnień, a także naturalnego funkcjonowania tych nastolatków. To ich naturalny świat, w którym żyją. Dziś dochodzi do tego jeszcze zdalna edukacja. Mamy do czynienia z sytuacją, gdy młodzież od samego rana, do czasu, gdy wypoczywa, nie zmienia środowiska. Większość czasu spędzają zatem przed komputerem, a nie rozmawiając i spotykając się z kimś na żywo.

Czy problemy, o których mówimy można rozwiązać dzięki platformie WeTalk  i asynchronicznej komunikacji tekstowej?

Większość tych trudności można rozwiązać właśnie kontaktem pisemnym ze specjalistą na WeTalk. Ważne jest to, by ten nastolatek czuł się zrozumiany i wysłuchany. A to narzędzie jest w zasadzie dla nastolatków stworzone. Jest intuicyjne i w 100% wpisuje się w ich codzienność, sposób w jaki się komunikują. Drugą ważną rzeczą jest to, że zapewnia im intymność. O co w tradycyjnej pomocy w gabinecie nie jest tak łatwo. Tu mogą rozmawiać z psychologiem bez wstydu i skrępowania, a co ważniejsze bez stygmatyzacji otoczenia i rówieśników. 

Są jeszcze jakieś inne zalety tekstowej pomocy psychologicznej dla nastolatków?

Kontakt za pośrednictwem słowa pisanego, bez względu na wiek klienta, ma taką zaletę, że jest to czysta treść, a emocje i charakter nadaje osoba czytająca. Zachęcamy do tego, by nie było tam emotikonek, by nie dawać wskazówek, które są zrozumiałe tylko dla tworzącego treść, a nieczytelne dla osoby po drugiej stronie.  A jak wiemy, młodzież ma czasami tendencję do tworzenia swoich przemyśleń, w taki skrótowy i impulsywny sposób. Tutaj do każdej treści mogą wracać wielokrotnie, gdy tego potrzebują – to również ogromny plus. To uczy ich konstruowania myśli, wyciągania wniosków, obserwowania siebie i własnych emocji. Powiedziałabym, że to coś unikalnego dla metody WeTalk. W gabinecie nastolatek może odczuwać presję szybkiej odpowiedzi na zadawane pytania, a przecież stres nie jest dobrym doradcą i nie sprzyja budowaniu więzi. Tutaj młoda osoba ma czas na przemyślenie swoich prawdziwych uczuć i nie czuje się skrępowana obecnością dorosłego.

Czy praca z nastolatkami wygląda inaczej niż z dorosłymi?

Zdecydowanie tak. Ponieważ wymaga innego doboru formy pracy, często też innego języka, a zwłaszcza stworzenia przestrzeni, w której nastolatek i terapeuta stoją po jednej stronie – w poczuciu bezpieczeństwa i swobody. Dokładnie tak samo staramy się działać na naszej platformie – pokazywać młodym ludziom, że to ich miejsce, że jesteśmy tu dla nich i możemy swobodnie omówić oczekiwania, jakie mają w stosunku do psychologa.

A jakim językiem trzeba się posługiwać w takiej komunikacji?

W przypadku nastolatka musi to być język swobodny i zrozumiały, podobny do tego, którym taka osoba posługuje się na co dzień. Musimy maksymalnie zbliżyć się do tego, w jaki sposób młoda osoba postrzega świat, jak go rozumie; tu nie ma miejsca na niejasne słowa i skomplikowane formułki.

Sądzi Pani, że młodzi ludzie mogą chętniej się otworzyć na pomoc, która udzielana jest im za pośrednictwem komunikacji tekstowej?

Świat mediów jest nastolatkom dobrze znany i bliski. Większość z nich ceni sobie asynchroniczną komunikację tekstową, bo jest to dla nich naturalne i bezpieczne środowisko. Mogą czuć się na tyle swobodnie, że mówią o problemach dużo chętniej niż w gabinecie stacjonarnym. Poza tym, młody człowiek, pisząc, sięga po pomoc sam. Daje mu to poczucie elastyczności, sprawczości, swobody w mierzeniu się z własnymi trudnościami.

A co mogą zrobić rodzice i opiekunowie nastolatków, by pomóc im w skorzystaniu z oferty WeTalk? Co mogłoby ich przekonać do tego, żeby dla swojego dziecka wybrali właśnie taką formę opieki?

Rodzice przede wszystkim obawiają się w czyje ręce trafi ich dziecko. Boją się, że nastolatek może wyjawić trudności, z którymi boryka się rodzina. Co prowadzi często do unikania jakiejkolwiek formy pomocy, a tym samym odmawiania jej także młodemu człowiekowi – nawet jeżeli o nią prosi.

W WeTalk rodzice mogą sprawdzić kwalifikacje specjalistów, porozmawiać z nimi przed podjęciem pracy ze swoim dzieckiem. Te informacje są dostępne i pozwalają na wyrobienie sobie opinii przed przystąpieniem do leczenia.

Ta grupa rodziców, która stara się namówić nastolatka do podjęcia wsparcia u psychologa, może usiąść i powiedzieć: znalazłam/-em rozwiązanie, gdzie możesz być sobą, możesz być anonimowy. Jeżeli bardzo chcesz, chciałabym/-chiałbym, abyś spróbował, tu masz link. Chodzi o autentyczny przekaz i szczere wyrażenie, że się martwimy, że poszukujemy dla naszego dziecka najlepszego rozwiązania.

Czy są jakieś szczególne sygnały, które powinny alarmować rodziców i skłonić ich, by zapewnili nastolatkowi opiekę psychologa?

Każdy zainteresowany swoim dzieckiem rodzic powinien szukać pomocy specjalistów. Jeśli zauważy, że zachowanie pociechy odbiega od zwyczajowego sposobu bycia, to powinno to być alarmujące. Szczególny niepokój powinny wzbudzić takie zachowania, które mogą świadczyć o trudnościach emocjonalnych,  lękowych, relacyjnych. Niekiedy zdarzają się także samookaleczenia, myśli samobójcze, wycofanie. Gdy nastolatek nagle się izoluje, zbyt długo przesiaduje przed komputerem, trudno wyciągnąć go z łóżka, albo reaguje agresją i buntem – to wszystko kwalifikuje się do konsultacji psychologicznej. Rodzic może też konsultować się ze specjalistą w sprawach wychowawczych, weryfikując swoje metody wychowawcze. Taka rozmowa zawsze jest wskazana.

Zatem WeTalk może być też narzędziem przydatnym samym rodzicom?

Tak, oczywiście, bo nawet jeśli nastolatek sam nie zdecyduje się na pomoc ze strony psychologa online, to rodzic może sam po nią sięgnąć, zaczerpnąć wiedzy, która może przełożyć się na kontakt ze swoim dzieckiem, bądź przełożyć się na pomoc w zrozumieniu trudności, z którymi się mierzy. Oczywiście, to nie jest proste, bo psycholog bazuje na tym, co ten rodzic przekazuje. Opiera więc perspektywę psychologiczną nie na obserwacji nastolatka, tylko na tym, co mówi rodzic. A więc trzeba mieć do tego rodzica szczególne zaufanie. Rolą psychologa jest często dostrzeżenie tego, co jest niewidoczne dla opiekuna.