Nurty psychoterapii – poznaj niektóre z nich

Podjęcie ważnej, czasem kluczowej decyzji o rozpoczęciu korzystania z psychoterapii to dopiero pierwszy z kilku wyborów. Czekają cię tez kolejne kroki – zdecydowanie, jakiej psychoterapii ci potrzeba, oraz poszukanie odpowiedniego terapeuty.

Już sama wizja podjęcia terapii wiąże się z niepewnością, obawami i stresem. Jak to będzie? Co tam trzeba robić? Jaki będzie terapeuta? Ile to potrwa? Dodatkowo te trudne doznania wzmacniane są przez skomplikowane opisy sylwetek specjalistów i nazwy określające praktykowany przez nich nurt psychoterapii. Jak się w tym nie pogubić? 

Może właśnie dlatego tutaj jesteś? Szukając terapeuty, napotykasz na jakieś niejasne dla ciebie sformułowania: nurty, podejścia, paradygmaty? I myślisz: Zaraz, zaraz… O co chodzi? Co to właściwie znaczy? Psychodynamiczny (czyli szybki?).  Behawioralno-cośtam… Humanistyczny (czyli z ludzkim podejściem?). Systemowy (pewnie dla tych bardziej poukładanych?). I uwierz, nie jesteś sam/a w tej konsternacji. Pozwól więc, że wyjaśnię ci wszystko od początku.   

Nurty, czyli sposoby rozumienia i działania

Najogólniej mówiąc, nurty terapeutyczne określają sposoby rozumienia zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania oraz determinują, jakie strategie pomocy będą stosowane. 

Wciąż brzmi skomplikowanie? Możesz je porównać dróg prowadzących do tego samego miejsca docelowego. Jest ich tak wiele, prawda? W zależności od tego, którą drogę obierzesz, otrzymasz inne narzędzia i poznasz nieco inne warunki podróży, jednak zawsze będziesz dążył do tego samego celu – zmiany. 

Każdy z nas różni się pod względem osobistych preferencji, zdolności, umiejętności i form pracy. Naturalne jest, że nie każda droga będzie odpowiednia właśnie dla ciebie. Poznaj zatem te najbardziej podstawowe nurtów terapeutyczne, abyś łatwiej mógł/a dopasować któryś z nich do swoich potrzeb.

Nurt psychodynamiczny

Pracując w tym podejściu, dużą uwagę przypisuje się nieświadomości, jako temu, co kieruje ludzkim zachowaniem. Człowiek postrzegany jest jako jednostka łącząca w sobie aspekty dobra i zła. 

Do tego nurtu chyba najmocniej pasuje powszechne, stereotypowe przekonanie, że psychoterapia to omawianie doświadczeń z dzieciństwa. To prawda, że pierwsze lata życia oraz relacje z ważnymi dorosłymi z tego okresu są istotne dla późniejszego funkcjonowania, dlatego stanowią ważną część terapii psychodynamicznej. 

W tej terapii będziesz poszerzał/a samoświadomość i rozumienie siebie dzięki pytaniom, uwagom i hipotezom stawianym przez terapeutę, ale i dzięki jego milczeniu. A przede wszystkim – dzięki relacji z tym specjalistą. 

Akurat ten nurt może być ci bliższy, jeśli jesteś osobą refleksyjną, wglądową, chętną do szczerego dzielenia się swoimi uczuciami i myślami.

Nurt behawioralno-poznawczy

Fundamentem podejścia behawioralno-poznawczego jest założenie, że nasze reakcje emocjonalne nie są powodowane przez konkretne sytuacje, a raczej przez sposób naszego myślenia o nich. 

Kluczowe jest to, że właśnie ten sposób myślenia możemy obserwować, ale i modyfikować, aby poczuć się lepiej. I właśnie nad tym skupisz się w pracy z terapeutą – będziecie pracować nad zmianą sposobu myślenia, aby ona zmieniła zachowania. Terapeuta będzie bardziej kierujący, aby pomóc ci zrozumieć twoją trudność. 

Jeśli lubisz strukturę, plan – to podejście prawdopodobnie będzie ci odpowiadać, ponieważ na początku wyznaczysz z terapeutą konkretne cele, które chcesz osiągnąć. Na sesjach otrzymasz zadania domowe, które są istotną formą przechodzenia przez terapię. Samodzielne motywowanie się, wykonywanie ćwiczeń między sesjami, systematyczna praca nad sobą i właśnymi przekonaniami – to kwestie kluczowe dla pełnego wykorzystania potencjału terapii behawioralno-poznawczej.

Nurt humanistyczno-egzystencjalny

W tym nurcie człowiek postrzegany jest jako niepowtarzalna jednostka, mająca wrodzony pęd do rozwoju i  zdolność do zmiany, a terapeuta jest jedynie towarzyszem tej podróży. 

W psychoterapii humanistycznej decyzyjność, odpowiedzialność oraz tempo zmian zależy od ciebie. Terapeuta podąży za tobą, odda ci przestrzeń przez:

• całkowitą akceptację ciebie, 
• wczucie się w twoje stany emocjonalne, 
• zrozumienie potrzeb i wyborów,

W tym nurcie nauczysz się wyrażać siebie, uwalniać tłumione emocje, poznawać swoje pragnienia, tożsamość. 

Jeśli potrzebujesz samorealizacji i zdobywania wiedzy o sobie w atmosferze zaufania, bezpieczeństwa i bezwarunkowej akceptacji, jeśli stoisz przed podjęciem trudnej dla siebie decyzji, przeżywasz kryzys lub przełomowy okres w życiu – psychoterapia humanistyczna jest dla ciebie.

Nurt systemowy

Jak nazwa wskazuje – system stanowi centrum zainteresowania w tym podejściu. Dokładniej mówiąc, jednostka zawsze stanowi część jakiegoś systemu (rodzinnego, społecznego, państwowego) i nie można jej analizować w izolacji od niego. 

Dodatkowo – sama jednostka także jest złożona z wielu systemów (współpracujących organów, narządów, układów psychofizycznych). Relacje z innymi ludźmi, sposoby komunikacji czy odgrywane w poszczególnych systemach role warunkują ludzkie zachowania i postawy. Wszystko to będzie omawiane na sesjach z terapeutą systemowym. 

Praca w tym nurcie polega na rozpoznawaniu problematycznych interakcji, które prowadzą do powstania trudności oraz na wypracowaniu nowych rozwiązań danego problemu. Psychoterapia systemowa z równą skutecznością nadaje się do pracy indywidualnej, jak i do terapii par czy rodzin.

Nurt integracyjny

Podstawowym założeniem tego podejścia jest przekonanie, iż żaden nurt nie zaspokaja w pełni potrzeb osoby, dlatego należy je łączyć w zależności od sytuacji, aktualnych dyspozycji, wymogów czy potrzeb pacjenta. 

Terapeuta będzie więc na bieżąco dobierał narzędzia, aby służyły ci jak najlepiej, z uwagi na konkretny zgłaszany problem. Często zdarza się, że psychoterapeuta integracyjny kieruje się w swojej pracy dwoma wiodącymi nurtami. 

Jak wybrać? 

Różnorodność nurtów psychoterapeutycznych stwarza możliwość indywidualnego dobrania podejścia, w którym chce się pracować. Jak to zrobić? Możesz spojrzeć na główne założenia oraz formy pracy poszczególnych z nich i spróbować odnaleźć te najbliższe tobie. 

Jeśli na pierwszych spotkaniach poczujesz w trakcie terapii, że nie odpowiada ci podejście, sposób pracy psychoterapeuty albo jego osoba, jeśli z upływem czasu nie zauważysz efektów lub stosowane oddziaływania będą cię frustrować, warto spróbować innego nurtu – może właśnie on okaże się być idealnym dla ciebie?

Zdarza się, że pierwszy wybór nie jest trafiony –  w końcu nie jest to proste zadanie. Jeśli nawet taka perspektywa trochę cię złości czy frustruje – to naturalne. Uznaj, że te odczucia pozwalają ci znaleźć tę najlepiej dopasowaną drogę prowadzącą do zmiany. Bo choć poszczególne nurty różnią się od siebie, to przecież najważniejszym ich celem jest niesienie pomocy w cierpieniu.