Czy rzeczywiście się różnimy? Mózg męski i kobiecy

Wielu z nas słyszało o tym, że mężczyźni są z Marsa, a kobiety z Wenus. Przez wieki różnice między kobietami i mężczyznami były dostrzegane, wyznaczane, ale także przejaskrawione i sztucznie tworzone. Dopiero w ubiegłym wieku zaczęto tak naprawdę rzetelnie badać to zagadnienie i wysnuwać kolejne hipotezy, które następnie weryfikowano. Wcześniej technologia uniemożliwiała takie działania. Zaczęły pojawiać się sprzeczne informacje – jedne zacierały różnice między kobietami i mężczyznami, a drugie je zaznaczały. 

Jak jest w rzeczywistości? Czy faktycznie aż tak się między sobą różnimy? W niniejszym artykule spróbuję odpowiedzieć przynajmniej częściowo na to pytanie, przyglądając się męskości i kobiecości przede wszystkim od strony biologicznej. 

Właściwie wszyscy przez jakiś czas byliśmy kobietami

Genetyczne i hormonalne różnice w Jego i Jej mózgu pojawiają się na długo przed narodzinami. Wtedy, gdy nie mamy jeszcze żadnych szans i możliwości na wpływ socjalizacji. 

Chociaż genetyczne uwarunkowania płci kształtują się zaraz po wniknięciu plemnika do komórki jajowej, jeszcze przed okresem implantacji zarodka w macicy, to każdy płód rozwija się jako… żeński, dopóki nie pojawią się męskie hormony płciowe. Geny uruchamiają produkcję hormonów płciowych, które mają kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju seksualnego.

Budowa mózgu vs. płeć

Jedną z najbardziej wyraźnych różnic w budowie samego mózgu jest większa liczba połączeń pomiędzy obiema półkulami. Właśnie takie zjawisko występuje u kobiet. W pewnych obszarach daje to korzyści, w innych z kolei pewne trudności. Przede wszystkim, dzięki temu kobiety lepiej odczytują emocje innych osób, posiadają lepszą sprawność językową, a także rozumienie komunikacji niewerbalnej. 

Z drugiej strony powoduje to mniejszą “specjalizację” mózgu, która bardziej charakterystyczna jest dla mózgu męskiego. Podczas mówienia kobiety używają obydwu półkul, natomiast u mężczyzn dominuje tylko jedna – półkula lewa. Można zatem powiedzieć, że mężczyźni „mówią” tylko jedną półkulą.

Deficyt w orientacji w przestrzeni, w przypadku kobiet, może być następstwem rywalizacji pomiędzy funkcjami językowymi, a przestrzennymi. 

CIEKAWOSTKA:  Zdolności przestrzenne zależą między innymi od fazy cyklu owulacyjnego kobiety. W pierwszej fazie cyklu kobiety znacznie lepiej wykonują zadania językowe, a słabiej zadania przestrzenne. Zależność ta odwraca się w drugiej fazie cyklu, gdy wzrasta stężenie progesteronu i gdy wiadomo już, że nie doszło do zapłodnienia.

Predyspozycje uwarunkowane genetycznie

Jak pokazują badania, w sytuacjach codziennych, kobiety znacznie lepiej znajdują – w znanej sobie przestrzeni – przedmioty codziennego użytku, np. na której półce leżą płatki owsiane. Znacznie trudniej im jednak odnaleźć samochód na parkingu centrum handlowego. Są również zdecydowanie lepsze w klasycznej grze pamięciowej memory.

Inne badania potwierdzają ogólną obserwację, że mężczyźni przeważnie lepiej sprawdzają się tam, gdzie występuje rywalizacja i potrzebne są szybkie decyzje. Kobiety podejmują je wolniej, ponieważ uwzględniają więcej czynników, których mężczyźni nie dostrzegają lub nie biorą pod uwagę, np. jak dana decyzja wpłynie na innych ludzi. Kobiety mają bardziej wyostrzone zmysły. Potrafią odczytać więcej informacji z napływających bodźców – widzą lepiej (i dlatego na późniejszych etapach życia brudna szklanka wydaje się brudniejsza dla żeńskiego, niż męskiego oka), słyszą lepiej (matki potrafią rozróżniać różne rodzaje płaczu niemowlęcia), czują więcej (są bardziej podatne na ból, ale potrafią wytrzymać większe jego nasilenie, niż mężczyźni), odbierają więcej zapachów oraz smaków. Dodatkowo dłużej niż mężczyźni pamiętają smak zarówno potraw słodkich, jak i tłustych niezależnie od tego, czy dana potrawa należy do ich ulubionych, czy nie. Skóra dorosłej kobiety jest co najmniej dziesięciokrotnie wrażliwsza na dotyk i nacisk, niż u mężczyzny i wbrew obiegowym przekonaniom, kobiety posiadają niższy próg bólu.

Predyspozycje społeczne

A jaki wpływ mają różne style wychowania chłopców i dziewczynek? Okazuje się, że rodzice używają większej liczby różnorodnych słów o emocjonalnym zabarwieniu, gdy prowadzą rozmowy o przeszłych wydarzeniach z córkami, niż z synami. Znacznie częściej omawiają z nimi charakter przeżywanych emocji, głównie tych trudnych i przykrych.

MIT: Pomimo stereotypowego przekonania o wyższości mężczyzn w zakresie zdolności matematycznych – dowody naukowe były sprzeczne. Niektórzy wskazywali na przewagę mężczyzn, inni zaś – kobiet.

,,Czy oni naprawdę tyle o tym myślą?”

A co z powszechnym przekonaniem, że mężczyźni znacznie częściej myślą o seksie, niż kobiety? Odpowiedź leży w podwzgórzu – jego rozmiar i wrażliwość to jeden z powodów, dla którego mężczyźni odczuwają o wiele większy popęd seksualny, niż kobiety. Z kolei poziom testosteronu – od którego uzależniona jest ochota na seks – u kobiety wzrasta w czasie owulacji. Skok ten trwa około czterdziestu godzin. U mężczyzn natomiast testosteron utrzymuje się na stałym poziomie. 

Warto zaznaczyć, iż nie jest regułą to, że każdy mężczyzna będzie miał mózg opisywany jako typowo męski, a kobieta opisywany jako typowo kobiecy. Również w tym zakresie występują znaczne różnice, a przedstawione zależności stanowią pewien przeważający trend, który dosyć wyraźnie zarysowuje się w przeprowadzanych badaniach. 

Bibliografia:

Gałecki, P., Talarowska, M., (2015), Ona, on i mózg.

Larimore, W., Larimore, B., (2016), His brain, her brain: How divinely designed differences can strengthen your marriage.